ทำไมพืช “ใบไหม้” หลังพ่นปุ๋ยหรือยา?...
👤
โดย: JANE FK
📅
2025-11-24 12:57:26
🌐
1.20.189.52
ทำไมพืช “ใบไหม้” หลังพ่นปุ๋ยหรือยา? วิเคราะห์ปฏิกิริยาที่หลายคนไม่รู้
บทนำ: ปัญหาใบไหม้—สิ่งที่เกษตรกรเจอบ่อยที่สุด แต่ยังถูกมองข้าม
หลายสวนมีปัญหา “ใบไหม้” ภายใน 24–48 ชั่วโมงหลังพ่นปุ๋ยหรือสารกำจัดศัตรูพืช โดยมักคิดว่าเป็นเพราะยาแรงหรือปุ๋ยเข้มข้นเกินไป แต่ในความจริงแล้ว **สาเหตุเกี่ยวข้องกับปฏิกิริยาเคมี—ชีวภาพ—กายภาพ ที่ซ่อนอยู่ในระดับเซลล์ของพืช** ซึ่งหากเข้าใจ ร้อยละ 80 ของปัญหานี้สามารถหลีกเลี่ยงได้
สาเหตุทางวิชาการ: ทำไมใบพืชไหม้หลังพ่นปุ๋ยหรือยา
1) เกิด “Osmotic Burn” เมื่อความเข้มข้นสารสูงเกิน
สารละลายที่เข้มข้นเกินไป ทำให้เกิด **แรงดึงน้ำออกจากเซลล์ใบพืช (Plasmolysis)**
ผลคือเซลล์ขาดน้ำเฉียบพลัน → ใบแห้งบริเวณขอบ → ลามเป็นสีไหม้
หลักฐานวิจัย:
📌 Taiz & Zeiger, Plant Physiology (2015): ความเข้มข้นเกลือแร่สูงทำให้เซลล์สูญเสียน้ำเร็วและเกิดอาการคล้ายใบไหม้
📌 Fageria et al., 2009: ใบพืชไวต่อความเข้มข้นของสารละลาย โดยเฉพาะปุ๋ยไนเตรต–ซัลเฟต
2) ค่า pH น้ำไม่เหมาะสม → เพิ่มความเป็นพิษของสาร
* น้ำที่ pH < 5 เร่งการแตกตัวของสารกำจัดศัตรูพืชบางชนิด
* น้ำที่ pH > 7.5 ทำให้โลหะหนัก เช่น Zn, Cu ดูดซึมเร็วผิดปกติ → พืชไหม้เร็ว
หลักฐานวิจัย:
📌 WHO, Pesticide Manual (2022): pH น้ำเป็นตัวเร่งความเป็นพิษของสาร
📌 University of Florida IFAS, 2020: pH น้ำสูงทำให้ไมโครนิวเทรียนต์เป็นพิษเฉียบพลัน
3) ปฏิกิริยา “Chemical Incompatibility” ทำให้สารเข้มข้นเป็นพิเศษ
การผสมปุ๋ย–ยา–ฮอร์โมน–น้ำส้มควันไม้–สาหร่าย รวมกันแบบไม่รู้สัดส่วน
อาจทำให้สารเกิด **ตกตะกอน → แยกชั้น → เข้มข้นเฉพาะจุด → ใบไหม้ที่ตำแหน่งสัมผัส**
หลักฐานวิจัย:
📌 Extension Agriculture, University of Nebraska (2021): รายงานสารเกษตรกว่า 30 ชนิดเกิด incompatibility เมื่อผสมผิดสูตร
4) “Cuticle Damage” เยื่อไขมันบนใบถูกทำลาย
ใบพืชมี cuticle (ไขผิวใบ) คอยป้องกันสารภายนอก
สารบางชนิด เช่น
* สารจับใบเข้มข้น
* น้ำมันพืช
* สารประเภทอัลคาไล
สามารถทำให้ cuticle ละลาย → สารซึมเข้าความลึกจนเซลล์เสียหาย
วิจัยอ้างอิง:
📌 Buchholz, 2016: Surfactant และ oil base ทำลายโครงสร้าง cuticle ได้
5) พ่นช่วงอากาศร้อน–แดดจัด ทำให้เกิด Phototoxicity
อุณหภูมิใบเกิน **32–35°C** สารละลายบนผิวใบจะระเหยเร็ว → เกลือสะสมเข้มข้นมากขึ้น
ทำให้เกิด **photo-oxidative stress** คล้ายใบโดนแดดเผา
**หลักฐานวิจัย:**
📌 Plant Stress Journal, 2018: UV และความร้อนเป็นตัวเร่งพิษของสารกำจัดศัตรูพืชหลายชนิด
6) ใบอ่อน (Soft Tissue) ไวต่อสารมากกว่าใบแก่
ใบอ่อนยังสร้าง cuticle ไม่สมบูรณ์
จึงดูดซึมสารได้เร็วกว่า 2–3 เท่า
อ้างอิง:
📌 Kerstiens, 2006: ใบอ่อนมีความสามารถดูดซึมสารมากกว่าใบแก่หลายเท่า
สรุปเชิงวิชาการ
ใบไหม้หลังพ่นปุ๋ยหรือยาไม่ได้เกิดเพราะ “ยาแรง” อย่างเดียว แต่เกิดจาก
* Osmotic stress
* pH น้ำไม่เหมาะสม
* สารผสมไม่เข้ากัน
* ความร้อนและแสง
* การพ่นผิดช่วง และไม่ลดความเข้มข้น
การพ่นโดยใช้ **น้ำ pH 6.0–6.5 + ความเข้มข้นต่ำกว่าฉลาก 20–30% + พ่นช่วงเย็น** จะลดโอกาสใบไหม้ได้มากที่สุด
#ใบไหม้พืช #ปุ๋ยพ่นใบ #พ่นยาแล้วใบไหม้ #ความเข้มข้นปุ๋ย #ภาวะใบไหม้ #พืชเสียหาย #เกษตรอินทรีย์ #ความรู้เกษตร #ปุ๋ยเกษตร #โรคใบไหม้
