ธาตุอาหารรอง–เสริม กับคุณภาพเนื้อทุเรียน: บทบาทของแคลเซียม โบรอน และสังกะสี

บทคัดย่อ
ทุเรียน (Durio zibethinus L.) เป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญของประเทศไทยที่มีมูลค่าการส่งออกสูง คุณภาพเนื้อทุเรียน โดยเฉพาะความแน่น เนื้อไม่เละ และการเก็บรักษา เป็นปัจจัยหลักที่กำหนดความต้องการของตลาด งานวิจัยและการสังเกตภาคสนามยืนยันว่า ธาตุอาหารรองและธาตุอาหารเสริม โดยเฉพาะ แคลเซียม (Ca), โบรอน (B) และสังกะสี (Zn) มีบทบาทสำคัญในการสร้างคุณภาพผลผลิต การจัดการธาตุอาหารเหล่านี้อย่างเหมาะสมจะช่วยยกระดับมาตรฐานทุเรียนไทยในตลาดโลก

---

1. บทบาทของแคลเซียม (Ca)

แคลเซียมมีหน้าที่หลักในการสร้างความแข็งแรงให้กับ ผนังเซลล์และเยื่อหุ้มเซลล์ ช่วยให้เนื้อทุเรียนแน่น ลดความเสี่ยงการเกิดอาการเนื้อเละและเนื้อกลวง อีกทั้งยังเกี่ยวข้องกับการลำเลียงน้ำและธาตุอาหารภายในพืช การขาด Ca ในระยะผลพัฒนา อาจก่อให้เกิด อาการช้ำในและผลแตก ซึ่งส่งผลเสียต่อคุณภาพและการเก็บรักษา (White & Broadley, 2003)

---

2. บทบาทของโบรอน (B)

โบรอนเป็นธาตุสำคัญต่อการ เคลื่อนย้ายคาร์โบไฮเดรต ไปสู่ผล และช่วยในกระบวนการพัฒนาของเนื้อรอบเมล็ด ผลงานวิจัยหลายชิ้นยืนยันว่า การขาดโบรอนสัมพันธ์กับการเกิดอาการผลร่วงก่อนกำหนดและเมล็ดลีบ ซึ่งทำให้คุณภาพเนื้อด้อยลง (Shorrocks, 1997) นอกจากนี้ โบรอนยังส่งเสริมความสมบูรณ์ของการผสมเกสรและการติดผลในทุเรียน

---

3. บทบาทของสังกะสี (Zn)

สังกะสีเกี่ยวข้องกับการสร้าง เอนไซม์และฮอร์โมนพืช โดยเฉพาะออกซิน (auxin) ซึ่งควบคุมการเจริญของตาดอกและการแตกใบอ่อน การขาด Zn ทำให้เกิด ใบเล็กผิดปกติ (little leaf) และตาดอกพัฒนาไม่สมบูรณ์ ซึ่งมีผลต่อทั้งคุณภาพและปริมาณผลผลิตในฤดูกาลถัดไป (Alloway, 2008)

---

4. แนวทางการจัดการธาตุอาหารรอง–เสริม

การจัดการธาตุอาหารรองและเสริมควรใช้ทั้งทางดินและทางใบ เนื่องจากธาตุเหล่านี้บางชนิดมีการเคลื่อนที่ต่ำในดิน เช่น Ca และ Zn การพ่นทางใบจึงเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะในช่วงผลพัฒนาและช่วงก่อนเก็บเกี่ยว การผสมผสานปุ๋ยทางดินกับปุ๋ยทางใบที่มีองค์ประกอบของ Ca, B และ Zn อย่างสมดุล เป็นแนวทางที่แนะนำเพื่อยกระดับคุณภาพเนื้อและลดการสูญเสียหลังการเก็บเกี่ยว

---

5. การประยุกต์ใช้ในเชิงปฏิบัติ

ในทางปฏิบัติ เกษตรกรนิยมใช้ ปุ๋ยทางใบที่มีธาตุหลักและธาตุอาหารรอง ควบคู่ไปกับการจัดการปุ๋ยทางดิน เช่น การใช้ผลิตภัณฑ์ FK-1 ซึ่งประกอบด้วยธาตุหลักครบถ้วน (N, P, K) พร้อมด้วย Mg และ Zn ช่วยส่งเสริมการสร้างคลอโรฟิลล์ การพัฒนาผล และเสริมคุณภาพเนื้อทุเรียนเมื่อใช้ร่วมกับการจัดการโบรอนและแคลเซียมอย่างเหมาะสม

ผลิตภัณฑ์ธาตุเสริมในท้องตลาด ในรูปแบบที่น่าสนใจคือ แคลเซียม-โบรอน และ แมกนีเซียม-สังกะสี จับคู่กัน

---

บทสรุป

การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตทุเรียนไม่อาจพึ่งเพียงธาตุอาหารหลัก แต่จำเป็นต้องให้ความสำคัญกับ ธาตุอาหารรองและเสริม โดยเฉพาะ Ca, B และ Zn ซึ่งมีบทบาทโดยตรงต่อคุณภาพเนื้อทุเรียน การจัดการอย่างสมดุลทั้งทางดินและทางใบ ถือเป็นกุญแจสำคัญในการยกระดับทุเรียนไทยให้แข่งขันได้ในตลาดโลก

---

เอกสารอ้างอิง

* Alloway, B. J. (2008). Zinc in Soils and Crop Nutrition. International Zinc Association.
* Shorrocks, V. M. (1997). The occurrence and correction of boron deficiency. *Plant and Soil*, 193(1-2), 121–148.
* White, P. J., & Broadley, M. R. (2003). Calcium in plants. *Annals of Botany*, 92(4), 487–511.
* กรมวิชาการเกษตร. (2562). คู่มือการจัดการธาตุอาหารในไม้ผลเศรษฐกิจ. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.

---

#ทุเรียนคุณภาพ #ธาตุอาหารรองเสริม #แคลเซียมโบรอนสังกะสี #DurianResearch #FK1เสริมพลังผลไม้ #เกษตรวิชาการ #ทุเรียนไทยสู่ตลาดโลก #คุณภาพเนื้อทุเรียน #วิจัยเกษตร #FarmKaset