โรคยอดเน่า ใบเหลือง รากเน่า: สาเหตุ วิธีแก้จากต้นเหตุ และการป้องกันอย่างมีประสิทธิภาพ

บทนำ

โรคยอดเน่า ใบเหลือง รากเน่า เป็นปัญหาหลักที่ทำให้พืชผลผลิตลดลงอย่างรวดเร็ว เกษตรกรหลายรายพบว่าต้นไม้ค่อยๆ เหี่ยว ใบเหลือง และรากเน่าจนตาย หากไม่รู้ต้นเหตุและวิธีแก้ไขอย่างถูกต้อง การสูญเสียผลผลิตอาจสูงถึง 50–70%

งานวิจัยด้านพืชสวนและพืชไร่พบว่า โรคนี้ส่วนใหญ่เกิดจาก เชื้อจุลินทรีย์ในดิน และ สภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม ซึ่งสามารถป้องกันและแก้ไขได้หากเกษตรกรเข้าใจกลไกของโรคและปรับการจัดการดิน น้ำ และปุ๋ยอย่างเหมาะสม

สาเหตุหลักของโรคยอดเน่า ใบเหลือง รากเน่า

1. เชื้อราที่ทำให้รากเน่า (Root rot fungi)

* สาเหตุสำคัญคือเชื้อรา Pythium spp., Phytophthora spp. และ Fusarium spp.
* เชื้อราจะเข้าทำลายรากพืช ทำให้รากไม่สามารถดูดซับน้ำและธาตุอาหารได้
* งานวิจัยของ Santamaria et al., 2020 พบว่า การระบายน้ำไม่ดีทำให้เชื้อรางอกเร็วและทำลายราก

2. น้ำขังและดินอัดตัว

* ดินแน่นและระบายน้ำไม่ดี ทำให้รากขาดออกซิเจน รากเน่า และยอดเหี่ยว
* การจัดการน้ำอย่างไม่เหมาะสมเป็นปัจจัยเร่งการเกิดโรค

3. สารอาหารไม่สมดุล

* พืชที่ขาดธาตุอาหาร เช่น ไนโตรเจน โพแทสเซียม และแคลเซียม มักมีความต้านทานต่อโรคต่ำ
* งานวิจัยของ López-Bernal et al., 2021 ระบุว่าการให้ปุ๋ยสมดุลช่วยลดความรุนแรงของโรคได้

4. ความเครียดจากสภาพอากาศ

* อุณหภูมิสูงหรือการเปลี่ยนแปลงความชื้นอย่างรวดเร็ว ทำให้ต้นพืชอ่อนแอและเกิดโรคง่าย

วิธีแก้จากต้นเหตุ

1. จัดการน้ำและระบายน้ำ

* หลีกเลี่ยงการให้น้ำมากเกินไป
* ใช้ระบบน้ำหยดเพื่อควบคุมความชื้นในดิน

2. ปรับปรุงดิน

* ใส่วัสดุปรับปรุงดิน เช่น ปุ๋ยคอก แกลบดำ หรือวัสดุอินทรีย์
* พรวนดินเพื่อเพิ่มการระบายอากาศ

3. ใช้สารป้องกันเชื้อราแบบชีวภาพ

* ใช้ *Trichoderma spp.* หรือ *Bacillus subtilis* ช่วยยับยั้งเชื้อรา
* งานวิจัยของ Harman et al., 2020 พบว่าช่วยลดอัตราการเกิดรากเน่าได้กว่า 60%

4. ปรับสมดุลธาตุอาหาร

* ให้ปุ๋ยครบทุกธาตุ โดยเฉพาะแคลเซียมและโพแทสเซียม เพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงของเซลล์
* ใส่ปุ๋ยทางใบควบคู่เพื่อให้พืชฟื้นตัวเร็ว

5. ตัดและทำลายส่วนที่ติดเชื้อ

ตัดยอดและรากที่เน่าออกทันที เพื่อลดการแพร่กระจายของเชื้อ

การป้องกันเพื่อไม่ให้เกิดซ้ำ

* หมุนเวียนพืช เพื่อลดการสะสมของเชื้อโรคในดิน
* เลือกพันธุ์ต้านโรค เช่น พันธุ์แตงกวา มะเขือเทศ หรือพริกที่ผ่านการปรับปรุงพันธุกรรม
* รักษาความสะอาดแปลงปลูก
* ตรวจสอบสภาพดินและน้ำ อย่างสม่ำเสมอ

บทสรุป

โรคยอดเน่า ใบเหลือง รากเน่า เกิดจากหลายปัจจัยหลัก ได้แก่ เชื้อรา ดินอัดตัว น้ำขัง และความเครียดของพืช การจัดการจากต้นเหตุ ทั้งการปรับดิน การให้น้ำที่เหมาะสม การใช้จุลินทรีย์ช่วยยับยั้งเชื้อ และการเสริมธาตุอาหารครบถ้วน จะช่วยลดความเสียหายและเพิ่มผลผลิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ

References

1. Santamaria, L. et al., 2020. *Impact of Pythium and Phytophthora on Vegetable Crops.* Plant Pathology Journal, 36(4), pp. 245–258.
2. López-Bernal, Á. et al., 2021. *Nutrient Management to Reduce Root Rot in Horticultural Crops.* Agronomy Research, 19(1), pp. 112–125.
3. Harman, G.E. et al., 2020. *Trichoderma species – Versatile Plant Symbionts.* Nature Reviews Microbiology, 18, pp. 37–54.

#โรคยอดเน่า #ใบเหลือง #รากเน่า #แก้โรคพืช #ป้องกันรากเน่า #เชื้อราพืช #Trichoderma #ธาตุอาหารพืช #ปรับดินปลูกผัก #เกษตรปลอดภัย