โบรอนและสังกะสี กับการติดผลดก และลดผลร่วงในทุเรียน

บทนำ
ทุเรียน (Durio zibethinus) เป็นผลไม้เศรษฐกิจสำคัญของไทยที่มีมูลค่าการส่งออกสูง โดยเฉพาะตลาดจีนซึ่งให้ความสำคัญกับผลผลิตที่มีคุณภาพสูงและปริมาณสม่ำเสมอ อย่างไรก็ตาม เกษตรกรจำนวนไม่น้อยยังเผชิญปัญหาผลร่วงหลังดอกบานและระหว่างการพัฒนาผล ส่งผลให้สูญเสียผลผลิตเป็นสัดส่วนสูงถึง 20–40% ในบางสวน ปัจจัยสำคัญที่เกี่ยวข้องคือ ความไม่สมดุลของธาตุอาหารพืช โดยเฉพาะธาตุอาหารรองและจุลธาตุอย่าง โบรอน (B) และ สังกะสี (Zn) ซึ่งมีบทบาทโดยตรงต่อการพัฒนาของดอก การผสมเกสร และการเจริญเติบโตของผลอ่อน

---

บทบาทของโบรอน (B)

* กระตุ้นการงอกของหลอดละอองเกสรและการเคลื่อนที่ของหลอดละอองเกสรไปยังออวุล
* มีส่วนช่วยในกระบวนการผสมเกสรและการพัฒนาของเมล็ด ทำให้ผลทุเรียนพัฒนาได้เต็มที่
* ป้องกันปัญหาผลร่วงระยะเริ่มต้น เนื่องจากการผสมเกสรไม่สมบูรณ์
* เพิ่มคุณภาพเนื้อ โดยช่วยในกระบวนการสร้างผนังเซลล์และการขนส่งน้ำตาล

บทบาทของสังกะสี (Zn)

* เป็นตัวกระตุ้นการสังเคราะห์ฮอร์โมน **ออกซิน (auxin)** ที่ควบคุมการพัฒนาของดอกและผลอ่อน
* ช่วยให้ดอกมีความสมบูรณ์ ติดผลได้ดกและสม่ำเสมอ
* ลดความผิดปกติของผล เช่น การเจริญไม่เต็ม การบิดเบี้ยว
* เกี่ยวข้องกับเอนไซม์หลายชนิดที่มีผลต่อการสร้างคาร์โบไฮเดรตและโปรตีน ซึ่งจำเป็นต่อการพัฒนาผล

---

งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง

* กรมวิชาการเกษตร (2562) รายงานว่า การพ่นโบรอนทางใบในช่วงดอกบานของทุเรียน ช่วยเพิ่มอัตราการติดผลได้มากกว่า 15% เมื่อเทียบกับแปลงควบคุม
* Sritontip & Saengnil (2019) ศึกษาพบว่า การให้ ZnSO₄ ร่วมกับ B ในระยะดอกบาน ช่วยลดอัตราการร่วงของผลอ่อนได้ชัดเจน และยังส่งผลต่อการพัฒนาของผลให้มีขนาดสม่ำเสมอ
* Marschner (2012) ยืนยันว่า โบรอนและสังกะสีเป็นจุลธาตุสำคัญที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับกระบวนการผสมเกสรและการติดผลในไม้ผลหลายชนิด

---

แนวทางการจัดการโบรอนและสังกะสีในทุเรียน

1. การพ่นทางใบ

* พ่นสารละลายโบรอน (เช่น Borax หรือ Boric acid) ในช่วงก่อนและระหว่างดอกบาน
* พ่นสังกะสีในรูป ZnSO₄ หรือ Zn-EDTA ร่วมกัน เพื่อส่งเสริมการผสมเกสรและการพัฒนาของผลอ่อน

2. การใส่ปุ๋ยทางดิน

* เติมปุ๋ยที่มีโบรอนและสังกะสีในสูตรปุ๋ยรอง-จุลธาตุ โดยเฉพาะแปลงที่ตรวจวิเคราะห์ดินแล้วพบว่าขาดแคลน
* ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ร่วมด้วย เพื่อเพิ่มความสามารถในการจับยึดและปลดปล่อยจุลธาตุ

3. การใช้ปุ๋ยทางใบสำเร็จรูป

* ผลงานวิจัยแนะนำให้ใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีการผสมธาตุ B และ Zn ร่วม
* ฉีดพ่นปุ๋ยทางใบ FK-1 (ครบถ้วนประกอบด้วย N, P, K, Mg, Zn ควรหา B โบรอนเสริม) หรือสูตรเสริมจุลธาตุอื่น ๆ ในช่วงสำคัญของการออกดอกและติดผล

4. การตรวจวิเคราะห์ใบและดินสม่ำเสมอ

* เพื่อประเมินสถานะธาตุอาหาร และปรับปริมาณให้เหมาะสมกับแต่ละสวน

---

สรุป
โบรอนและสังกะสีเป็นจุลธาตุที่มีความสำคัญอย่างยิ่ง ต่อการติดผลและลดการร่วงของทุเรียน โดยมีบทบาททั้งในกระบวนการผสมเกสร การสร้างฮอร์โมนพืช และการพัฒนาผลอ่อน การจัดการที่ถูกต้อง เช่น การพ่นทางใบในช่วงออกดอก การใส่ปุ๋ยเสริมจุลธาตุ และการตรวจวิเคราะห์ธาตุอาหารอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยเพิ่มอัตราการติดผล ลดการสูญเสีย และสร้างผลผลิตที่มีคุณภาพสูง ตอบสนองความต้องการของตลาดทั้งในประเทศและต่างประเทศ

---

เอกสารอ้างอิง

* กรมวิชาการเกษตร. (2562). รายงานผลการวิจัยการใช้จุลธาตุเพื่อเพิ่มอัตราการติดผลของทุเรียน.
* Sritontip, C., & Saengnil, K. (2019). Effect of foliar application of boron and zinc on fruit set and fruit retention of durian. * Thai Journal of Horticultural Science, 12(1), 23-31.
* Marschner, H. (2012). Marschner’s Mineral Nutrition of Higher Plants. 3rd ed. Academic Press.

---

#ทุเรียน #ผลร่วง #ธาตุอาหารพืช #โบรอน #สังกะสี #ดูแลสวนทุเรียน #เกษตรวิชาการ #DurianThailand #เกษตรไทย #ผลไม้ส่งออก