อ้อยตัดสดได้ราคาดีจริงหรือ? เปิดข้อมูลที่เกษตรกรควรคิด

บทนำ

อ้อยถือเป็นพืชเศรษฐกิจหลักของประเทศไทย โดยเฉพาะในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคกลาง ซึ่งสร้างรายได้ให้เกษตรกรไทยกว่า 1.3 ล้านครัวเรือน (สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร, 2566) อย่างไรก็ตาม รูปแบบการเก็บเกี่ยวอ้อยมีผลต่อทั้ง **คุณภาพของอ้อย ราคาที่ได้รับ และต้นทุนการผลิต** โดยเฉพาะ "อ้อยตัดสด" ที่ถูกผลักดันให้ทดแทนการเผาไร่อ้อยเพื่อแก้ปัญหามลพิษ PM2.5 คำถามสำคัญคือ **อ้อยตัดสดให้ราคาดีจริงหรือไม่?**

อ้อยตัดสด vs อ้อยไฟไหม้: ความแตกต่างที่เกษตรกรควรรู้

* อ้อยตัดสด: เก็บเกี่ยวโดยไม่เผาใบอ้อย ทำให้คุณภาพน้ำตาล (CCS) สูงกว่า ไม่เกิดการสูญเสียน้ำหนัก และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
* อ้อยไฟไหม: เก็บเกี่ยวโดยการเผาเพื่อลดต้นทุนแรงงาน แต่คุณภาพน้ำตาลลดลง มีความเสี่ยงต่อมลพิษและค่าปรับจากโรงงาน

ราคาที่แตกต่าง

ข้อมูลจาก คณะกรรมการอ้อยและน้ำตาลทราย (กอน.) ปี 2567 ระบุว่า โรงงานน้ำตาลให้ เงินสนับสนุนเพิ่มสำหรับอ้อยตัดสดประมาณ 100–120 บาท/ตัน ขึ้นอยู่กับพื้นที่และเงื่อนไข ซึ่งทำให้ราคาสุทธิของอ้อยตัดสดสูงกว่าอ้อยไฟไหม้เฉลี่ย **3–5%**

ปัจจัยที่ทำให้ “อ้อยตัดสด” ได้ราคาดีกว่า

1. คุณภาพ CCS สูงกว่า → โรงงานแปรรูปได้ผลผลิตน้ำตาลมากขึ้น
2. นโยบายรัฐสนับสนุน → มาตรการลดเผาอ้อย และเงินอุดหนุนอ้อยตัดสด
3. กระแสการผลิตสีเขียว (Green Production) → น้ำตาลจากอ้อยตัดสดมีโอกาสเจาะตลาดส่งออกที่ต้องการสินค้าคาร์บอนต่ำ
4. ต้นทุนด้านสิ่งแวดล้อมต่ำ → ลดการปล่อยมลพิษ ทำให้ไม่ต้องรับโทษค่าปรับ

ปัญหาและข้อควรคิดของเกษตรกร

แม้ว่าอ้อยตัดสดจะได้ราคาสูงกว่า แต่เกษตรกรควรพิจารณาปัจจัยเหล่านี้ก่อนตัดสินใจ

* ต้นทุนแรงงานและเครื่องจักรสูง: การตัดสดต้องใช้แรงงานมากกว่าการเผา
* ความพร้อมของรถตัดอ้อย: ในหลายพื้นที่ยังไม่เพียงพอ ทำให้ล่าช้าและมีค่าใช้จ่ายเพิ่ม
* สภาพดินและภูมิประเทศ: พื้นที่ลาดชันหรือดินเหนียวแข็งอาจไม่เหมาะกับการตัดสด
* การแข่งขันด้านเวลา: ช่วงฤดูหีบอ้อย โรงงานอาจไม่รับอ้อยตัดสดทั้งหมดหากมีปริมาณล้นระบบ

แนวทางปรับตัวของเกษตรกร

1. รวมกลุ่มใช้เครื่องจักรร่วมกัน ลดต้นทุนการจ้างรถตัด
2. บริหารจัดการไร่อ้อยแบบแปลงใหญ่ เพื่อให้ตัดสดได้ง่ายขึ้น
3. ใช้เทคโนโลยีเกษตรแม่นยำ (Precision Farming) เพื่อลดต้นทุนแรงงาน
4. เข้าร่วมโครงการรัฐ เช่น เงินอุดหนุนอ้อยตัดสด หรือโครงการลดเผาอ้อย

บทสรุป

อ้อยตัดสดถือว่า **ได้ราคาดีจริงเมื่อเทียบกับอ้อยไฟไหม้** ทั้งในเชิงคุณภาพและผลตอบแทนระยะยาว แต่เกษตรกรต้องพิจารณา **ต้นทุนการเก็บเกี่ยว ความพร้อมด้านเครื่องจักร และตลาดรับซื้อ** หากสามารถจัดการปัญหาเหล่านี้ได้ การปลูกอ้อยตัดสดจะช่วยเพิ่มรายได้ ควบคู่กับการลดผลกระทบสิ่งแวดล้อม และตอบโจทย์ตลาดโลกที่มุ่งสู่เกษตรยั่งยืน

เอกสารอ้างอิง

* สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. (2566). *รายงานสถานการณ์อ้อยและน้ำตาลทรายของไทย*. กรุงเทพฯ: กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
* คณะกรรมการอ้อยและน้ำตาลทราย. (2567). *ประกาศราคาอ้อยขั้นต้นฤดูการผลิต 2567/68*.
* FAO. (2023). *Sustainable sugarcane production and green economy*. Food and Agriculture Organization of the United Nations.
* World Bank. (2023). *Agriculture and Climate-Smart Practices in Sugarcane Production*.