สังกะสีกับการสร้างเมล็ดและการตรึงไนโตรเจนของถั่วเหลืองและถั่...
👤
โดย: Admin
📅
2025-10-16 15:21:36
🌐
1.1.243.193
สังกะสีกับการสร้างเมล็ดและการตรึงไนโตรเจนของถั่วเหลืองและถั่วเขียว: จุลธาตุเล็กที่มีผลใหญ่ต่อผลผลิต”
บทนำ
สังกะสี (Zn) มักถูกมองข้ามในระบบเกษตร แต่ในพืชตระกูลถั่วอย่าง *ถั่วเหลืองและถั่วเขียว* ธาตุนี้มีบทบาทสำคัญต่อทั้งการตรึงไนโตรเจนและการสร้างเมล็ด การขาดสังกะสีเพียงเล็กน้อยสามารถลดจำนวนฝักและเมล็ดต่อฝักได้อย่างชัดเจน
---
บทบาทของสังกะสีในการตรึงไนโตรเจน
ในรากของพืชตระกูลถั่วมีปมราก (root nodules) ที่มีแบคทีเรีย *Rhizobium* อาศัยอยู่ ซึ่งทำหน้าที่ตรึงไนโตรเจนจากอากาศให้เป็นรูปที่พืชใช้ได้
* สังกะสีเป็นองค์ประกอบของเอนไซม์ *nitrogenase* และ *dehydrogenase* ที่จำเป็นในกระบวนการนี้
* เมื่อ Zn ขาด การสร้างปมรากลดลง แบคทีเรียตรึงไนโตรเจนทำงานได้ไม่เต็มที่ ส่งผลให้ต้นถั่วเจริญช้า ใบเหลือง และผลผลิตลดลง
---
บทบาทของสังกะสีในการสร้างดอกและเมล็ด
Zn มีส่วนเกี่ยวข้องกับ
* การสังเคราะห์ *auxin* (ฮอร์โมนควบคุมการเจริญเติบโต)
* การแบ่งเซลล์และการสร้างเกสรตัวผู้ให้สมบูรณ์
เมื่อขาด Zn เกสรฝ่อ ดอกไม่ติดฝัก หรือเมล็ดลีบ ซึ่งในถั่วเหลืองและถั่วเขียวช่วงออกดอกถึงติดเมล็ดคือระยะที่อ่อนไหวที่สุด
---
อาการขาดสังกะสี
* ใบอ่อนมีสีเหลืองซีดระหว่างเส้นใบ
* ใบมีขนาดเล็ก รูปร่างบิดเบี้ยว
* ต้นแคระ ข้อสั้น ฝักเล็ก เมล็ดลีบ
* ถั่วเขียวมักออกดอกช้า ถั่วเหลืองเมล็ดไม่เต็มฝัก
---
แนวทางจัดการธาตุสังกะสี
* ใส่ปุ๋ยสังกะสีในดิน เช่น *ซิงก์ซัลเฟต (ZnSO₄)* ก่อนปลูก
* พ่นทางใบด้วยปุ๋ยที่มี Zn ผสมธาตุหลัก เช่น FK-1 ในช่วงเริ่มออกดอกถึงติดฝัก จะช่วยให้พืชดูด Zn ได้เร็วและตรงจุด
* ควรรักษาความเป็นกรด–ด่างของดิน (pH 6.0–6.5) เพราะดินด่างหรือฟอสเฟตสูงจะทำให้ Zn ดูดซึมยาก
---
สรุป
แม้สังกะสีจะเป็นเพียงธาตุอาหารรอง แต่สำหรับพืชตระกูลถั่ว มันคือกุญแจของทั้ง “ราก–ดอก–เมล็ด” การดูแลให้พืชได้รับ Zn เพียงพอจึงเป็นพื้นฐานของผลผลิตที่สม่ำเสมอและมีคุณภาพ
---
อ้างอิง:
* Marschner, H. (2012). *Mineral Nutrition of Higher Plants.* Academic Press.
* Alloway, B. J. (2008). *Zinc in Soils and Crop Nutrition.* IZA and IFA.
* Somasegaran, P. & Hoben, H.J. (2012). *Handbook for Rhizobia.* Springer.
---
#ถั่วเหลือง #ถั่วเขียว #สังกะสี #ธาตุอาหารพืช #ตรึงไนโตรเจน #FK1 #ฟาร์มเกษตร
