ความสำคัญของแมกนีเซียมและซิงค์ต่อการเจริญเติบโตและคุณภาพผลผลิตมะม่วง: งานวิจัยและการประยุกต์ใช้

บทนำ

มะม่วง (*Mangifera indica L.*) เป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญของประเทศไทยที่มีมูลค่าการส่งออกสูงต่อเนื่อง การจัดการธาตุอาหารพืชถือเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลโดยตรงต่อคุณภาพและปริมาณผลผลิต โดยเฉพาะ **ธาตุอาหารรองและธาตุอาหารเสริม** อย่าง **แมกนีเซียม (Mg)** และ **สังกะสี (Zn)** ที่มักถูกมองข้าม แม้ว่าจะมีบทบาทอย่างยิ่งต่อกระบวนการสังเคราะห์แสง การพัฒนาตาดอก และคุณภาพผลผลิตมะม่วง

บทบาทของแมกนีเซียม (Magnesium, Mg) ต่อมะม่วง

1. เป็นองค์ประกอบหลักของคลอโรฟิลล์ → แมกนีเซียมช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการสังเคราะห์แสง ทำให้มะม่วงมีใบเขียวสมบูรณ์ แข็งแรง และสามารถสะสมอาหารเพื่อการออกดอกติดผลได้มากขึ้น
2. กระตุ้นการเคลื่อนย้ายคาร์โบไฮเดรต → Mg ช่วยขนส่งน้ำตาลจากใบไปยังผล ส่งผลต่อการเพิ่มความหวานของมะม่วง
3. เสริมความทนทานต่อสภาพแวดล้อม → ใบที่ได้รับ Mg อย่างเพียงพอจะมีความทนทานต่อโรคและสภาพอากาศร้อนจัด

อาการขาดแมกนีเซียมในมะม่วง ได้แก่ ใบเหลืองซีดจากโคนใบไปปลายใบ เส้นใบยังคงเขียว เกิดการร่วงหล่นก่อนเวลา ทำให้การสังเคราะห์แสงลดลงและผลผลิตต่ำ

บทบาทของสังกะสี (Zinc, Zn) ต่อมะม่วง

1. เกี่ยวข้องกับเอนไซม์มากกว่า 300 ชนิด → Zn มีผลต่อการสร้างโปรตีน ฮอร์โมน และการแบ่งเซลล์ในมะม่วง
2. ส่งเสริมการออกดอกและติดผล → Zn กระตุ้นการสร้างสารควบคุมการเจริญเติบโต (เช่น อินโดลอะซิติกแอซิด; IAA) ซึ่งเกี่ยวข้องกับการพัฒนาตาดอกมะม่วง
3. เสริมคุณภาพผลผลิต → Zn มีผลต่อขนาดและความสมบูรณ์ของผล ลดปัญหาผลมะม่วงรูปทรงผิดปกติ

อาการขาดสังกะสีในมะม่วง ได้แก่ ใบเล็ก แคระแกร็น ปลายกิ่งไม่แตกยอดใหม่ ใบเหลืองขาวเป็นหย่อม และการออกดอกลดลงอย่างชัดเจน

ความสัมพันธ์ระหว่างแมกนีเซียมและสังกะสีในมะม่วง

การจัดการ Mg และ Zn ควรคำนึงถึงสมดุลของธาตุอาหาร หากได้รับเกินหรือขาดอย่างใดอย่างหนึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการดูดซึมของอีกธาตุ ตัวอย่างเช่น Zn มากเกินไปอาจยับยั้งการดูดซึม Mg ดังนั้น การวิเคราะห์ดินและใบมะม่วงเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อการจัดการธาตุอาหารที่แม่นยำ

แนวทางการจัดการธาตุแมกนีเซียมและสังกะสีในสวนมะม่วง

1. การใช้ปุ๋ยทางดิน → เช่น MgSO₄·7H₂O (แมกนีเซียมซัลเฟต) และ ZnSO₄ (ซิงค์ซัลเฟต)
2. การพ่นทางใบ (Foliar application) → เป็นวิธีที่ได้ผลเร็ว เช่น พ่น MgSO₄ 0.5–1% และ ZnSO₄ 0.3–0.5% ในช่วงก่อนออกดอกและช่วงติดผล
3. การปรับปรุงดิน → ใส่วัสดุอินทรีย์ เช่น ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก เพื่อเพิ่มความสามารถในการแลกเปลี่ยนประจุและการดูดซับธาตุอาหาร

สรุป

แมกนีเซียมและสังกะสีเป็นธาตุอาหารสำคัญที่มีผลโดยตรงต่อการสังเคราะห์แสง การพัฒนาตาดอก การติดผล และคุณภาพผลผลิตมะม่วง การจัดการธาตุอาหารอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการจะช่วยเพิ่มทั้งปริมาณและคุณภาพของผลผลิตมะม่วง ตอบโจทย์ทั้งการบริโภคภายในประเทศและการส่งออก

เอกสารอ้างอิง

* Fageria, N.K., Baligar, V.C., & Clark, R.B. (2002). Micronutrients in crop production. *Advances in Agronomy*, 77, 185–268.
* Alloway, B.J. (2008). Zinc in soils and crop nutrition. International Zinc Association and International Fertilizer Industry Association.
* Taiz, L., Zeiger, E., Møller, I.M., & Murphy, A. (2015). *Plant Physiology and Development*. 6th Edition. Sinauer Associates.
* ศิริพร มหากิจศิริ และคณะ. (2562). ผลของการใช้ธาตุอาหารรองและเสริมต่อการออกดอกและติดผลของมะม่วง. วารสารวิทยาศาสตร์เกษตร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

#แมกนีเซียมมะม่วง #ซิงค์มะม่วง #ปุ๋ยมะม่วง #ธาตุอาหารมะม่วง #บำรุงมะม่วง #เพิ่มผลผลิตมะม่วง #เกษตรอินทรีย์ #ดูแลสวนมะม่วง #เกษตรแม่นยำ #มะม่วงส่งออก