ทุเรียนติดลูกดี แต่ลูกไม่โต

เพราะพืช “คุมจำนวนลูกเอง” : กลไกสรีรวิทยาที่สวนทุเรียนส่วนใหญ่ไม่รู้

บทคัดย่อ (Abstract)

ปัญหา ทุเรียนติดลูกจำนวนมาก แต่ลูกไม่ขยายขนาด เป็นปรากฏการณ์ที่พบได้บ่อยในสวนทุเรียนเขตร้อน โดยแม้จะมีการให้ปุ๋ยครบถ้วน แต่ผลผลิตเชิงคุณภาพกลับไม่เป็นไปตามเป้าหมาย งานเขียนนี้อธิบายปรากฏการณ์ดังกล่าวผ่านกรอบ สรีรวิทยาพืช (Plant Physiology) โดยชี้ให้เห็นว่า ทุเรียนมีความสามารถในการ ควบคุมจำนวนลูก (Sink Regulation) ด้วยตนเอง ผ่านระบบฮอร์โมน การจัดสรรคาร์บอน และสัญญาณพลังงานของพืช ซึ่งเป็น “กลไกธรรมชาติ” ที่เกษตรกรจำนวนมากยังเข้าใจคลาดเคลื่อน

1. ปัญหาที่เกษตรกรพบจริง: ติดลูกแน่น แต่ผลไม่โต

ในหลายสวนพบว่า

* ทุเรียนติดลูกดีมาก
* ลูกไม่ร่วง แต่ ขนาดไม่ขยาย
* เนื้อไม่แน่น น้ำหนักต่ำ
* เก็บเกี่ยวช้ากว่าปกติ

คำอธิบายแบบเดิมมักโทษว่า

> “ปุ๋ยไม่พอ” หรือ “ต้นโทรม”

แต่ในเชิงวิทยาศาสตร์ คำตอบลึกกว่านั้นมาก

2. แนวคิดสำคัญ: พืชไม่ใช่แค่รับปุ๋ย แต่ “ตัดสินใจ” ได้

พืชทุกชนิด รวมถึงทุเรียน มีระบบที่เรียกว่า

> Source–Sink Relationship
> (แหล่งผลิต – แหล่งใช้พลังงาน)

* Source = ใบ (ผลิตน้ำตาลจากการสังเคราะห์แสง)
* Sink = ลูก ราก ยอดอ่อน (แหล่งใช้พลังงาน)

เมื่อ จำนวนลูก (Sink) มากเกินกว่าศักยภาพใบ (Source)
→ พืชจะเข้าสู่โหมด ควบคุมการเติบโตของลูก

3. กลไก “คุมจำนวนลูก” ของทุเรียน (Sink Regulation)

3.1 การกระจายคาร์บอนแบบจำกัด

แม้ต้นจะไม่ทำให้ลูกหลุด
แต่จะ ลดการส่งน้ำตาลต่อผล
ผลคือ

* ลูกอยู่ครบ
* แต่ไม่ขยายขนาด

นี่คือ Survival Strategy ของพืช

3.2 ฮอร์โมนเป็นตัวสั่ง “โตหรือหยุด”

งานวิจัยพบว่า เมื่อมีลูกมากเกินไป

* Cytokinin ต่อผลลดลง
* Auxin ต่อผลเฉลี่ยต่ำลง
* สัญญาณ ABA (ฮอร์โมนเครียด) เพิ่มขึ้น

ผลลัพธ์คือ

> ลูก “อยู่รอด” แต่ “ไม่โต”

3.3 พืชเลือก “รักษาสมดุล” มากกว่าผลใหญ่

ในธรรมชาติ พืชไม่ต้องการผลใหญ่ที่สุด
แต่ต้องการ **กระจายความเสี่ยงทางพันธุกรรม**

ดังนั้นเมื่อระบบประเมินว่า

> “พลังงานไม่พอสำหรับลูกทุกลูก”

พืชจะเลือก

* ลดอัตราการขยายเซลล์ผล
* ชะลอการสะสมแป้งและน้ำตาล

4. ทำไมใส่ปุ๋ยเพิ่มแล้วลูกยังไม่โต?

เพราะปัญหา ไม่ใช่ธาตุอาหารในดิน
แต่คือ

> ❌ ระบบลำเลียง
> ❌ ความสามารถใบต่อจำนวนลูก
> ❌ สัญญาณพลังงานของต้น

การใส่ปุ๋ยเพิ่มโดยไม่ลด Sink
= เพิ่มของ แต่ระบบไม่เปิดรับ

5. สัญญาณเตือนในสวนทุเรียน

หากพบว่า

* ใบไม่เหลือง แต่ผลไม่โต
* ลูกแน่นเต็มต้น
* ขนาดลูกไม่ต่างกันทั้งต้น

นี่คือสัญญาณว่า

> ต้นกำลัง “คุมจำนวนลูก” อยู่

6. แนวคิดเชิงวิชาการที่สวนทุเรียนควรรู้

* ผลไม่โต ≠ ปุ๋ยขาด
* การติดลูกมาก ≠ ผลผลิตดี
* พืชมีระบบตัดสินใจของตัวเอง

การจัดการที่ถูกต้องต้องมอง

> “ทั้งระบบต้น” ไม่ใช่เฉพาะผล

7. บทสรุป (Conclusion)

ปรากฏการณ์ ทุเรียนติดลูกดี แต่ลูกไม่โต ไม่ใช่ความล้มเหลวของปุ๋ย แต่คือผลลัพธ์ของ กลไกควบคุมภายในพืช ที่ทำงานเพื่อรักษาสมดุลพลังงาน การเข้าใจระบบ Source–Sink และฮอร์โมนพืช จะช่วยให้เกษตรกรปรับแนวคิดจาก “ใส่เพิ่ม” เป็น “จัดสมดุล” ซึ่งเป็นกุญแจสำคัญสู่ผลผลิตทุเรียนคุณภาพสูงในระยะยาว

เอกสารอ้างอิง (References)

1. Taiz, L., Zeiger, E., Møller, I. M., & Murphy, A. (2015). *Plant Physiology and Development*. Sinauer Associates.
2. Marcelis, L. F. M. (1996). Sink strength as a determinant of dry matter partitioning in the whole plant. *Journal of Experimental Botany*, 47, 1281–1291.
3. Bangerth, F. (2000). Abscission and thinning of young fruit and their regulation by plant hormones and bioregulators. *Plant Growth Regulation*, 31, 43–59.
4. Goldschmidt, E. E. (2014). Plant grafting: new mechanisms, evolutionary implications. *Frontiers in Plant Science*, 5, 727.

#ทุเรียนติดลูกดีแต่ลูกไม่โต #ลูกทุเรียนไม่โต #ทุเรียนลูกเล็ก #ทุเรียนติดลูกเยอะ #สรีรวิทยาพืช #ทุเรียนให้ผลผลิตสูง #ความลับสวนทุเรียน #วิทยาศาสตร์พืช #เกษตรเชิงลึก #ทุเรียนคุณภาพ