มันสำปะหลังถือเป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญอีกชนิดหนึ่งของกลุ่มประเทศในอาเซียน เพราะไม่เพียงแต่จะเป็นวัตถุดิบป้อนโรงงานอุตสาหกรรมอาหารหรืออาหารของมนุษย์ในบางส่วนเท่านั้น หากแต่มันสำปะหลังยังใช้เป็นวัตถุดิบในสร้างพลังงานทดแทนได้อีกด้วย โดยเฉพาะการผลิตเอทานอล แทนพลังเชื้อเพลิงจากน้ำมันปิโตรเลียม เป็นต้น
ที่ผ่านมากลุ่มประเทศอาเซียนผลิตมันสำปะหลังรวมอยู่ที่ 74.81 ล้านตัน ไทยเป็นอันดับ 1 สามารถผลิตหัวมันสดได้ประมาณปีละ 30 ล้านตัน หรือสัดส่วน 38% ของอาเซียน เมื่อเทียบกับผลผลิตของโลก ไทยเป็นผู้ผลิตอยู่อันดับ 2 รองจากไนจีเรีย ที่ผลิตได้ปีละ 55 ล้านตัน
ผลผลิตมันสำปะหลังของไทยที่ผ่านมา มีตลาดส่งออกหลักคือจีน 99% ทั้งในรูปของมันเส้น มันอัดเม็ด และแป้งมัน แต่ในปี 2557 ไทยกลับผลิตมันสำปะหลังลดลง 0.69% จากปี 2556 ขณะที่ผู้ผลิตอื่นๆ ในอาเซียน อาทิ อินโดนีเซีย สามารถผลิตได้ 24.60 ล้านตัน เพิ่มขึ้น 2.84% เวียดนามผลิตได้ 9.80 ล้านตัน เพิ่มขึ้น 0.62% กัมพูชา 8.70 ล้านตัน เพิ่มขึ้น 15.38% ฟิลิปปินส์ 2.46 ล้านตัน เพิ่มขึ้น 7.42% และสปป.ลาว 8.7 แสนตัน เพิ่มขึ้น 7.41%
ล่าสุดจากการสำรวจของคณะสำรวจภาวการณ์ผลิตและการค้ามันสำปะหลัง ฤดูการผลิต 2557/58 พบว่าฤดูการผลิตมันสำปะหลังในปี 2557/2558 ไทยมีการเพิ่มพื้นที่ปลูกเป็น 8.836 ล้านไร่สูงสุดในรอบ 10 ปี ได้ผลผลิต 31.240 ล้านตัน เพิ่มขึ้นจากปีการผลิต 2556/2557 ที่ได้ผลผลิต 30.228 ล้านตัน หรือเพิ่มขึ้น 3% ขณะที่ความต้องการของตลาดเพิ่มเป็น 40.05 ล้านตัน ฉะนั้นไทยต้องนำเข้ามันสำปะหลังจากเพื่อนบ้าน
สาเหตุที่ความต้องการมันสำปะหลังเพิ่มขึ้น จากการเพิ่มสัดส่วนการใช้มันสำปะหลังในการผลิตเอทานอล ซึ่งเพิ่มจาก 1.8 ล้านตัน ในปีก่อน เป็น 2 ล้านตัน หรือเพิ่มสัดส่วนจาก 4% เป็น 5% และการใช้ในอุตสาหกรรมมันเส้น/มันอัดเม็ด คิดเป็นปริมาณเพิ่มขึ้นจาก 16.88 ล้านตัน เป็น 17.55 ล้านตัน หรือคิดเป็นสัดส่วนจาก 43% เป็น 44% ของปริมาณการใช้ทั้งหมด ขณะที่สัดส่วนการใช้มันสำปะหลัง เพื่อนำไปผลิตแป้งมันสำปะหลัง ยังมีปริมาณเท่าเดิม 20.50 ล้านตัน คิดเป็นสัดส่วนลดลงจาก 53% เหลือ 51%
เมื่อปีที่แล้ว คุณปานจิตต์ พิศวง รองอธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ ให้ข้อมูลว่า ช่วง 8 เดือนแรก (ม.ค.-ส.ค.) ปี 2558 ไทยนำเข้ามันสำปะหลังเส้นจากชายแดน 1,911,200 ตัน เพิ่มขึ้น 17.14% จากช่วงปีก่อน ที่นำเข้า 1,016,926 ตัน โดยเป็นการนำเข้าจากชายแดนกัมพูชาปริมาณ 1,063,377 ตัน
ตอนนี้ทั้งเวียดนามและกัมพูชา ต่างเร่งเครื่องเพื่อส่งเสริมให้เกษตรกร พร้อมๆ กับการพัฒนาในด้านการปลูกและปรับปรุงพันธุ์มันสำปะหลังเพื่อลดต้นทุนการผลิตให้น้อยลง และล่าสุดทราบมาว่า ผลผลิตมันสำปะหลังของเวียดนามมีปริมาณและคุณภาพการให้แป้งใกล้เคียงกับประเทศไทยแล้ว
ในต่อเมื่อผลผลิตและการให้แป้งของมันสำปะหลังทั้งของไทยและประเทศเพื่อนบ้าน มีความใกล้เคียงกัน อนาคตมันสำปะหลัง กำลังกลายเป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญของอาเซียน เพราะเป็นภูมิภาคที่ปลูกมันสำปะหลัง และมีปริมาณที่มากที่สุดอีกด้วย และกลุ่มประเทศในอาเซียนที่ปลูกมันสำปะหลัง รวมพลังกันไม่แข่งขันซึ่งกันและกัน
ในที่สุดอาเซียนจะเป็นศูนย์กลางผลิตภัณฑ์มันสำปะหลังของโลกหลังเปิด เออีซีในอีก 181 วันข้างหน้าครับ!
ข้อมูลจาก
- อาหมัด เบ็ญอาหวัง
- komchadluek.net
