เมล็ดพันธุ์อินทรีย์ผลิตอย่างไร

สาขาพืชผัก   มหาวิทยาลัยแม่โจ้
 
เมล็ดพันธุ์อินทรีย์ผลิตอย่างไร 

ชวนพิศ  อรุณรังสิกุล
งานเทคโนโลยีเมล็ดพันธุ์พืช ฝ่ายปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง ม.เกษตรศาสตร์ กำแพงแสน จ.นครปฐม
 
เมล็ดพันธุ์พืชอินทรีย์ คือ เมล็ดพันธุ์ที่ได้จากกระบวนการผลิตเมล็ดในระบบการจัดการแบบเกษตรอินทรีย์ ให้ความสำคัญกับองค์รวมและกิจกรรมที่เกื้อหนุนต่อระบบนิเวศ อนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ โดยเริ่มจากการใช้เมล็ดพันธุ์ กล้าพันธุ์ที่ดีและแข็งแรงปลูกในพื้นที่ได้รับการรับรองว่าสามารถใช้ผลิตเมล็ดพันธุ์พืชอินทรีย์ได้ ประกอบกับมีกระบวนการผลิตที่มีการใช้ปัจจัยการผลิตที่มาจากวัสดุอินทรีย์ หรือจากธรรมชาติ และมีระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมภายใต้ระบบการผลิตและมีระบบเอกสารประกอบการตรวจสอบจากองค์กรตรวจประเมินรับรอง
 

ข้อกำหนดสำคัญที่เกี่ยวข้องกับมาตรฐานการผลิต
 
1. มีระบบเอกสารบันทึกเพื่อรองรับการตรวจประเมินรับรองระบบการผลิต และทวนสอบได้
2. การใช้ปัจจัยการผลิตที่อนุญาตให้ใช้ในระบบเกษตรอินทรีย์
3. การจัดการดินและความอุดมสมบูรณ์ ได้แก่ การใช้ปุ๋ยพืชสด ปุ๋ยอินทรีย์ ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก
4. มีระบบเพาะปลูกในพื้นที่ซึ่งจัดการปัจจัยการผลิตตามระบบเกษตรอินทรีย์ ไม่มีการใช้สารเคมีต้องห้าม
5. มีการควบคุมศัตรูพืชด้วยชีววิธี ชีวภัณฑ์ สารสกัดสมุนไพร
6. มีระบบการเก็บเกี่ยวที่พิจารณาได้ว่าไม่มีการปนเปื้อนเชื้อโรคพืชที่ก่อให้เกิดการนำโรคติดเมล็ดพันธุ์
7. ระบบการจัดการหลังเก็บเกี่ยวที่ไม่มีการใช้สารเคมีสังเคราะห์ใดๆ มาเกี่ยวข้อง
8. มีระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมและการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ
9. มีระบบการตรวจสอบคุณภาพเมล็ดพันธุ์ โดยเฉพาะความงอกและความแข็งแรงของเมล็ดพันธุ์
 

หัวใจสำคัญในการผลิตเมล็ดพันธุ์พืชอินทรีย์ คือ การบำรุงต้นแม่ให้มีความแข็งแรงเพื่อลดการเข้าทำลายของศัตรูพืชได้หลายวิธี เช่น เลือกใช้พันธุ์ดีมีความต้านทานศัตรูพืชได้ดี เลือกย้ายปลูกเฉพาะต้นกล้าที่แข็งแรง มีระบบการฟื้นฟูคุณภาพของดินให้มีชีวิตรักษาความหลากหลายทางชีวภาพในดิน มีระบบการเตรียมดินที่ดีเพื่อปรับเปลี่ยนโครงสร้างดินให้เหมาะสมกับการเพาะปลูก กำหนดระยะปลูกที่เหมาะสม ให้ปุ๋ยอินทรีย์ตามความต้องการของพืช ให้น้ำอย่างสม่ำเสมอในระยะเวลาที่พืชต้องการและเหมาะสม มีระบบการปลูกพืชหมุนเวียนในพื้นที่ผลิตเมล็ดพันธุ์เพื่อลดปัญหาศัตรูพืชซ้ำซาก ตลอดจนถึงระบบเพาะปลูกต้องพิจารณาในแบบองค์รวมเป็นสำคัญ ที่เรียกว่า ระบบเพาะปลูกแบบ ICM (Integrated Crop Management) หมายถึง ระบบการเพาะปลูกที่มีการจัดระเบียบการปลูกพืชอย่างเหมาะสมกับพื้นที่ ตั้งแต่การเลือกใช้พันธุ์พืชผักที่มีลักษณะความต้านทานต่อศัตรูพืช ช่วงเวลาที่เหมาะสม กล่าวคือ ต้องมีการวางแผนการผลิตให้ช่วงเวลาก่อนเก็บเกี่ยวเมล็ดต้องมีความชื้นสัมพัทธ์ของบรรยายกาศที่ต่ำ เพื่อลดความเสียหายจากสิ่งแวดล้อมและลดการปนเปื้อนจากเชื้อโรคพืชที่ส่งผลให้เกิดโรคติดไปกับเมล็ดพันธุ์ และปัจจัยการผลิตที่มาจากวัสดุธรรมชาติ เน้นการดูแลบำรุงต้นแม่ให้มีความแข็งแรง การควบคุมศัตรูพืชอย่างเหมาะสมตามระบบเกษตรอินทรีย์ ผลผลิตที่ได้จะนำมาแยกเมล็ดพันธุ์ออกนั้น ก็ต้องใช้วิธีการที่ไม่ใช้สารเคมีสังเคราะห์ใดๆ มาเกี่ยวข้อง พร้อมกับการตรวจสอบคุณภาพความงอกและความแข็งแรงของเมล็ดพันธุ์เพื่อการรับรองคุณภาพในขั้นสุดท้าย และสามารถทวนสอบได้ว่าเมล็ดพันธุ์พืชผักชุดนั้นได้มาจากการผลิตในแปลงใด และเมื่อไร

ส่งความคิดเห็น