data-ad-format="autorelaxed">
สวัสดีครับ โลกของเราหมุนไปเร็วมากครับ เร็วจนเริ่มเห็นคนที่วิ่งตามไม่ทันหรือคนที่สับสนว่าจะวิ่งไปทางไหนและอย่างไรดี โดยเฉพาะคนในอาชีพเกษตรกรรมและเกษตรกรในประเทศที่กำลังพัฒนาแบบเราๆ หลายอย่างเริ่มเข้ามาบีบรัดคนในอาชีพเกษตร ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของต้นทุน การตลาด ที่เปลี่ยนแปลงเข้าสู่ตลาดใหญ่กว่าระดับประเทศ วิถีการผลิตที่เปลี่ยนไปใช้เครื่องมือเครื่องจักรมากขึ้น การผลิตเพื่อยังชีพกำลังลดน้อยลงไปเรื่อยๆ เกษตรกรรายย่อยก็เหมือนกับปลาตัวน้อยๆ ที่ถูกไล่ถูกต้อนจนเหลือที่ให้อยู่น้อยลงทุกที
ในทางทฤษฎีการผลิตทางการเกษตรบอกว่า เมื่อเศรษฐกิจของประเทศเจริญขึ้น การผลิตก้าวหน้าขึ้นจะทำให้เกษตรกรรายย่อยหมดไปเหมือนที่เกิดกับประเทศพัฒนาแล้วทั่วโลก บางคนอาจจะบอกว่าผมพูดเพ้อเจ้อและไกลตัวแต่ผมยืนยันได้เลยครับว่าสิ่งต่างๆ เหล่านี้ใกล้ตัวเราและกำลังบีบรัดเกษตรกรรายย่อยอย่างเราเข้ามาทุกวัน ฉบับนี้ผมจึงขอพาท่านไปพบกับเกษตรกรรายย่อยที่สั่งสมประสบการณ์มากว่าครึ่งชีวิตจนวันนี้วิถีการผลิต ความคิดส่วนตัวของเขาสมควรนำมาเสนอในวงกว้างให้เป็นแบบอย่างแก่คนทั่วไปครับ
เลี้ยงวัวขุนเป็นคนแรกของหมู่บ้าน
พาท่านไปพบกับ คุณสังวน ดาปาน ที่บ้านเลขที่ 6 หมู่ 2 ตำบลหนองลาน อำเภอท่ามะกา จังหวัดกาญจนบุรี
คุณสังวน เล่าว่า ทำวัวขุนมานานกว่า 25 ปีแล้ว และเป็นคนแรกของหมู่บ้านแห่งนี้ที่เริ่มเลี้ยงวัวขุน
“สมัยแรกๆ ที่ผมเริ่มเลี้ยงวัวขุนผมซื้อวัวตัวละ 3,000-4,000 บาท มาเข้าขุน ตอนนั้น วัวยังราคาถูกมาก ไม่เหมือนตอนนี้ ที่ราคาตัวละเกือบ 20,000 บาท สมัยก่อนผมขุนครั้งละประมาณ 30 ตัว เพราะยังมีเรี่ยวแรง มีช่องทางหาทุนก็ขุนได้ครั้งละหลายตัว ” คุณสังวนเริ่มเล่า
จากวันนั้นจนวันนี้ที่คุณสังวนเก็บเกี่ยวประสบการณ์ในการทำวัวขุนมาค่อนชีวิตวันนี้ คุณสังวนจึงมีวัวเลี้ยงเอาไว้แค่ 8 ตัว
“ผมเลี้ยงวัวแม่พันธุ์เอาไว้ 4 ตัว อีก 4 ตัวเป็นวัวที่กำลังขุนอยู่ ก็ทำตามกำลังทุนและกำลังกายที่เรามี ที่ผ่านมาไม่ว่าจะอย่างไรก็ไม่เคยเลิกเลี้ยงวัวแม้ว่าแม่บ้านผมจะขอให้เลิกเลี้ยงหลายครั้งผมก็ยังดื้อ” คุณสังวน เล่าไปยิ้มไป
ทุนน้อยขุนวัวเล็กเน้นชาโรเลส์
มาดูในส่วนของวัวขุนกันก่อน ตอนนี้คุณสังวนมีวัวขุนอยู่ 4 ตัวที่เน้นวัวลูกผสมชาโรเลส์เป็นหลัก คุณสังวนเล่าว่า เขาเลือกวัวลูกผสมชาโรเลส์มาเข้าขุน และเลือกเฉพาะวัวไซซ์เล็ก สายเลือดไม่สูงมากนักมาเข้าขุน เพราะวัวลูกผสมสายเลือดไม่สูงจะสู้เรื่องราคาได้ หากเป็นวัวลูกผสมสายเลือดสูงราคาก็สูง ต้นทุนยิ่งสูงตามไปด้วย
“วัวที่ผมจะเอามาเข้าขุนส่วนใหญ่ใช้วัวในพื้นที่เป็นหลักเพราะไม่ต้องเสียค่าขนส่งไม่เพิ่มต้นทุน ส่วนพันธุ์วัวถ้าลูกผสมชาโรเลส์หาไม่ได้จริงๆ ผมก็เลือกลูกผสมบราห์มัน แต่วัวหยาวผมไม่เอาเลยเพราะมันขุนไม่ขึ้น”
หลักการเลือกวัวมาเข้าขุนของคุณสังวน คือ จับวัวเล็ก วัวรุ่นมาเข้าขุนโดยดูที่ราคาด้วยหากราคาอยู่ในช่วง 10,000 ต้นๆ ไม่เกิน 20,000 บาท ก็พิจารณาไว้ก่อน หลังจากนั้นก็มาดูในเรื่องของโครงร่างประกอบกัน เลือกวัวที่มีสันหลังยาว กล้ามเนื้อคอยาว สะโพกใหญ่ เป็นหลักเพราะวัวโครงร่างแบบนี้สามารถเพิ่มน้ำหนักได้ดีเมื่อมาเข้าขุน
เทคนิคการขุนวัว
เมื่อวัวที่ซื้อไว้เดินทางมาถึงคอก คุณสังวนจะถ่ายพยาธิ ฉีดยาบำรุง และฉีดยาคุมกำเนิด หลังจากนั้นจะนำไปแยกขุนคอก
“ประสบการณ์ที่ผ่านมาบอกผมว่าถ้าเราขังรวมทั้งหมดวัวจะอ้วนแค่บางตัว บางตัวที่ไม่ได้เป็นใหญ่ในคอกมักไม่ค่อยได้กินเลยทำให้วัวน้ำหนักขึ้นไม่เท่ากันยุ่งยากเวลาที่จะจับขายผมจึงขุนแบบเลือกดูว่าตัวไหนตัวใหญ่ใกล้เคียงกันความดุ ใกล้กันก็จะขังรวมกัน 2 ตัว ส่วนตัวไหนดุมากหรือตัวเล็กตัวใหญ่มากก็ขังเดี่ยวดีกว่า ส่วนอาหารที่ใช้ขุนวัว เป็นอาหารข้น โปรตีน 16% เป็นอาหารข้นที่หาได้ในพื้นที่โดยจะให้วันละ 2 ครั้งเช้าและเย็น”
ต้นกล้วย…อาหารหยาบ
หากวันไหนมีหญ้าสดหรือต้นข้าวโพด ก็จะให้หญ้าสดหรือต้นข้าวโพดสับในช่วงบ่าย ประมาณตัวละ 20 กิโลกรัม แล้วงดอาหารข้นในตอนเย็น บางวันมีต้นกล้วยหั่นเป็นอาหารเสริม แต่ที่ให้ตลอด คือ ฟางราดกากน้ำตาล และน้ำเกลือ ใส่แยกไว้ต่างหากอีกรางโดยจะให้ฟางติดรางไว้ตลอดเวลา เพื่อให้วัวมีอาหารกินหลากหลาย
การขุนวัวแต่ละคอก คุณสังวนใช้เวลาขุนประมาณ 6 เดือนเพื่อให้มีน้ำหนัก 400 กิโลกรัมขึ้นไป ส่วนใหญ่คุณสังวนจะขุนวัวไม่ถึง 6 เดือน เพราะเมื่อวัวเริ่มอ้วนเริ่มสะสมไขมันก็จะมีคนมาซื้อไปขุนต่อ โดยอัดอาหารเต็มที่ ขุนต่ออีกประมาณ 1 เดือนก็ขายได้
เลี้ยงแม่พันธุ์ สร้างฝูงลูกผสมชาโรเลส์ ตัวผู้เข้าขุน
เท่าที่ผมตระเวนจรร่อนไปในวงการวัวขุนรายย่อยในบ้านเรา มักจะได้ยินเสียงบ่นว่า วัวลูกผสมยุโรป ลูกผสมชาโรเลส์มีไม่พอกับความต้องการ ยิ่งช่วงนี้เป็นช่วงที่ลูกผสมชาโรเลส์ราคาดั่งทองเป็นที่ต้องการไปทั่ว คุณสังวนคิดเรื่องนี้มาก่อนหน้านั้น จึงได้สร้างฝูงแม่พันธุ์ลูกผสมชาโรเลส์เอาไว้แล้ว
“ผมมีวัวแม่พันธุ์อยู่ 4 ตัวคัดเลือกเก็บเอาไว้ขยายพันธุ์โดยเป็นแม่พันธุ์ลูกผสมชาโรเลส์เป็นหลักและมีแม่พันธุ์ลูกผสมบราห์มันรวมอยู่ด้วย เรื่องสายเลือดชาโรเลส์ผมว่าเกือบ ๆ 50% แล้วใส่น้ำเชื้อพ่อพันธุ์ชาโรเลส์เลือด 100 ไปผสมลูกที่ออกมาถ้าเป็นตัวเมียเราก็เก็บไว้ใช้ทำแม่พันธุ์ ขยายฝูงแต่หากออกมาเป็นตัวผู้เราก็เอาเข้าขุน”
แม่พันธุ์ที่ให้ลูกถี่ เลี้ยงลูกดี มีน้ำนมมาก
“ที่ผมเลือกใช้แม่พันธุ์ลูกผสมสายเลือดไม่สูงมากเพราะจากประสบการณ์ที่ผ่านมาผมสังเกตว่าแม่พันธุ์ที่มีสายเลือดสูง ๆ จะให้ลูกห่างทำให้เราเสียเวลาคอย” คุณสังวนเล่าต่อ หลักการเลือกวัวมาใช้เป็นแม่พันธุ์ของคุณสังวนน่าสนใจมากครับ “ผมเลือกวัวที่จะเก็บเอาไว้ใช้ทำแม่พันธุ์โดยดูจากการให้ลูกเป็นหลัก ผมไม่ได้เน้นว่าวัวแม่พันธุ์ของผมจะต้องให้ลูกตัวใหญ่ ให้ลูกลักษณะดีเด่นสวยงาม แต่ผมเน้นวัวแม่พันธุ์ที่ให้ลูกถี่ เลี้ยงลูกดี มีน้ำนมมาก วัวแบบนี้จึงน่าจะใช้เป็นแม่พันธุ์ แม่พันธุ์ที่ผมเก็บเอาไว้ที่ผ่านมาก็ไม่ได้ทำให้ผิดหวังให้ลูกได้เข้าขุนแล้วและให้ลูกตัวเมียมาขยายฝูงให้ผมแล้วหลายตัว”
ปลูกหญ้า ทำหญ้าหมัก อย่างง่าย
คุณสังวน สร้างแปลงหญ้าเอาไว้ในพื้นที่ประมาณ 1 ไร่และกำลังขยายพื้นที่ปลูกออกไปอีกเพื่อรองรับการขยายฝูงแม่พันธุ์
“ผมปลูกหญ้าพันธุ์จัมโบเอาไว้ 1 ไร่ โดยปลูกเป็นแถวยาวประมาณ 40 เมตร ระหว่างแถวห่างกันประมาณ 1.5 เมตร พื้นที่ 1 ไร่ปลูกได้ 6 แถว”
ในส่วนของหญ้าจัมโบ เป็นหญ้าในกลุ่มหญ้าซอกัม (Sorghum almum) เป็นหญ้าอายุสองปี แหล่งดั้งเดิมอยู่ในทวีปอเมริกาใต้ เรานำเข้ามาจากสหรัฐอเมริกา เป็นหญ้ากอสูง ต้นสูงประมาณ 1.6 เมตร ลักษณะใบคล้ายต้นอ้อ ชอบที่ดอน ดินสมบูรณ์ ติดเมล็ดดีมาก แต่ไม่ทนต่อการแทะเล็ม หญ้าที่ปลูกเอาไว้ในพื้นที่ 1 ไร่ของคุณสังวนจะนำมาทำเป็นหญ้าหมักโดยคุณสังวนอธิบายวิธีทำหญ้าหมักอย่างง่ายแบบนี้ครับ
1. นำหญ้ามาหั่นโดยเครื่องสับให้มีขนาด 1 - 2 นิ้ว อัดหญ้าสดที่หั่นแล้วลงในถุงพลาสติกที่อยู่ในกล่องไม้ที่ทำเป็นแบบ อัดหญ้าให้แน่นโดยใช้เท้าย่ำ
2.เมื่ออัดหญ้าสดเต็มแบบกล่องไม้แล้ว ให้รวบปากถุงถอดแบบออก แล้วใช้เชื่อกฟางรัดปากถุงให้แน่น
3.เก็บไว้ในที่ร่มหลังจากนั้น 21 วัน หญ้าสดจะเปลี่ยนเป็นหญ้าหมัก
คุณสังวน บอกว่า หญ้าที่ปลูกเอาไว้ 1 ไร่จะสามารถตัดมาทำหญ้าหมักได้ประมาณ 60 ถุงดำหลังหมักหญ้าจนได้ที่จะสามารถนำมาเลี้ยงวัวที่มีรวม 8 ตัวได้ประมาณ 8-10 วัน ส่วนวิธีการดูหญ้าหมักที่ดีสังเกตได้จาก มีกลิ่นหอมเปรี้ยว ไม่เน่าเหม็น หญ้าไม่เป็นเมือก ไม่เละมีสีเขียวอมเหลือง ไม่มีเชื้อรา
ก่อนจาก ฝากถึงมือใหม่
สำหรับใครที่สนใจในการเลี้ยงวัว คุณสังวนมีคำแนะนำฝาก
“ผมคิดว่าราคาวัวในบ้านเราน่าจะดีไปอีกหลายปีเพราะวัวหมดจริงๆ ที่ผ่านมาแม่พันธุ์ก็ถูกนำมาขุน เอามาเชือดจนใกล้จะหมด ผลิตลูกไม่ทัน และเมื่อวัวราคาดีก็จะมีคนหน้าใหม่สนใจในอาชีพนี้ สิ่งหนึ่งที่ผมจะแนะนำก็คือ คนเลี้ยงวัวจะต้องเป็นคนขยันและมีใจรักจึงจะเลี้ยงวัวได้ตลอดรอดฝั่งหากเลี้ยงวัวตามกระแสเดี๋ยวเหนื่อยก็จะเบื่อหน่ายเลิกไป นอกจากนั้นเรายังต้องวางแผนการเลี้ยงวัวของเราให้ดี หากใครที่คิดจะทำวัวขุนแนะนำว่าทางที่ดีควรสร้างฝูงวัวแม่พันธุ์ของเราเองไม่ต้องรอหาซื้อวัวจากตลาด ทำต้นทุนของเราให้ต่ำเราถึงจะไปรอดได้”
source: khaosod.co.th/view_newsonline.php?newsid=1466758061
