ปัญหาการขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ข้าว

ปัญหาการขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ข้าว- ปัญหาการขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ดีมีคุณภาพ นับเป็นปัญหาใหญ่ของชาวนาไทยที่มีมาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในช่วงปีที่ผ่านมามหาอุทกภัยครั้งใหญ่ ตลอดจนเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลได้ทำลายผลผลิตข้าวไปจำนวนมหาศาล ยิ่งทำให้ชาวนามีความต้องการเมล็ดพันธุ์ข้าวมากขึ้นอีก ส่งผลให้เกิดปัญหาขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ข้าวไม่เพียงพอกับความต้องการ ซึ่งในแต่ละปีชาวนามีความต้องการเมล็ดพันธุ์ข้าวเพื่อการเพาะปลูกประมาณ 1 ล้านตัน ขณะที่กรมการข้าวสามารถผลิตได้เพียงปีละไม่เกิน 1 แสนตัน จึงต้องอาศัยชุมชนที่เข้มแข็งเป็นเครือข่ายในการผลิตและกระจายเมล็ดพันธุ์ข้าวสู่พี่น้องชาวนาให้เพียงพอและทั่วถึงมากขึ้น

นายชัยฤทธิ์ ดำรงเกียรติ อธิบดีกรมการข้าว กล่าวว่า กรมการข้าวให้ความสำคัญกับเรื่องเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี เนื่องจากเป็นปัจจัยการผลิตขั้นพื้นฐานที่สำคัญของชาวนา แต่ด้วยกำลังการผลิตของกรมการข้าวนั้นไม่เพียงพอกับความต้องการใช้ของชาวนาทั่วประเทศ จึงได้ทำโครงการต้นแบบการเพิ่มขีดความสามารถชุมชนผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวขึ้น ซึ่งเป็นการร่วมมือระหว่างกรมการข้าวกับชุมชนผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวที่มีศักยภาพในการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี กระจายให้กับพี่น้องชาวนาในชุมชนของตนเองและพื้นที่ใกล้เคียงให้เพียงพอต่อการเพาะปลูกมากขึ้น เป็นการบรรเทาความเดือดร้อนในด้านการขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ข้าวได้ในระดับหนึ่ง

ในเบื้องต้นได้เปิดตัวหมู่บ้านผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวขึ้นที่ ตำบลนางลือและตำบลท่าชัย อำเภอเมือง จังหวัดชัยนาท เนื่องจากเป็นชุมชนต้นแบบที่มีความร่วมมือกับกรมการข้าวมากว่า 30 ปี อีกทั้งมีประสบการณ์และความชำนาญสามารถผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีจนไปสู่ระบบการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวครบวงจร โดยสามารถผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีส่งศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวต่าง ๆ และจำหน่ายเองปีละไม่ต่ำกว่า 40,000 ตัน ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายของกระทรวงเกษตรฯ ที่จะส่งเสริมสนับสนุนให้มีการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี เพื่อยกระดับปริมาณและคุณภาพของผลผลิตข้าวในชุมชนได้เป็นอย่างดี

โดยในปี 2555 กรมการข้าวได้ตั้งเป้าหมายว่าจะให้เกิดหมู่บ้านผลิตเมล็ดพันธุ์ได้ทั้งสิ้น 25 จังหวัด และขยายผลครอบคลุม 61 จังหวัดที่มีการปลูกข้าวจำนวนมาก เพื่อเป็นการแก้ปัญหาการขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ข้าวอย่างยั่งยืน อย่างไรก็ตาม การสร้างหมู่บ้านชุมชนต้นแบบผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวในจังหวัดต่าง ๆ นั้นกรมการข้าวต้องการให้ทางจังหวัดเข้ามามีส่วนร่วมที่สำคัญ เนื่องจากสามารถเชื่อมโยงกลุ่มเกษตรกร สหกรณ์ และความต้องการของแต่ละจังหวัด นอกจากนี้ถ้ามีการขยายผลจัดตั้งเป็นธนาคารสำรองเมล็ดพันธุ์ไว้ใช้ในยามฉุกเฉิน จัดตั้งชมรมผู้ค้าเมล็ดพันธุ์ หรือรวมตัวกันเป็นสมาคมผู้ประกอบการเมล็ดพันธุ์ข้าว ที่มีเครือข่ายตั้งแต่เกษตรกร ผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว ร้านค้าเมล็ดพันธุ์จะยิ่งก่อให้เกิดความเข้มแข็ง และสะดวกต่อการเข้ามาส่งเสริมถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิต สามารถควบคุมให้เป็นไปตาม พ.ร.บ.พันธุ์พืช ตลอดจนตรวจสอบรับรองระบบการผลิตเมล็ดพันธุ์ให้ได้มาตรฐานของกรมการข้าวได้อย่างทั่วถึงมากขึ้น

ที่ผ่านมาเมล็ดพันธุ์ข้าวจากศูนย์ข้าวชุมชนและผู้ประกอบการเมล็ดพันธุ์ข้าวในชุมชนบางแห่งยังมีคุณภาพไม่ได้มาตรฐานตามที่กำหนด เนื่องจากขาดทักษะและประสบการณ์ตลอดจนเจ้าหน้าที่ของกรมฯ มีจำนวนน้อยจึงไม่สามารถเข้าไปดูแลได้อย่างทั่วถึง

ดังนั้น การมีหมู่บ้านผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวต้นแบบจะสามารถแก้ปัญหาต่าง ๆ ได้ดีขึ้น และนำไปสู่เป้าหมายที่ตั้งไว้คือ การผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี รองรับความต้องการของชาวนาไทยได้อย่างทั่วถึงและยั่งยืน.