ไรโซเบียม

ไรโซเบียมเป็นแบคทีเรียในดิน มีความสามารถเข้าสร้างปมที่รากพืชตระกูลถั่วได้

Class Schizomycetes
Order Eubacteriales
Family Rhizobiacea
Genus Rhizobium

เซลของ Rhizobium มีลักษณะเป็นแท่ง (rod shape) ติดสีแกรมลบ (gram negative) เคลื่อนไหวได้ด้วย flagella ไม่สร้างสปอร์ และต้องการ oxygen ในการเจริญเติบโต และสร้างกิจกรรมตรึงไนโตรเจน อุณหภูมิที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของไรโซเบียมอยู่ระหว่าง 28-30 C pH ที่เหมาะสมต่อการเจริญของไรโซเบียมอยู่ระหว่าง 6.5-7.5 แต่การตรึงไนโตรเจนเกิดได้ดีในช่วง pH 5-8 ขึ้นกับสายพันธุ์เชื้อ และ พืชอาศัย

ไรโซเบียมสามารถอาศัยในดินแบบอิสระ ไม่ต้องมีพืชตระกูลถั่วก็ได้ โดยใช้อินทรียวัตถุในดินเป็นอาหาร กรดฟิโนลิค เป็นอินทรียสารที่ยับยั้งการเจริญของไรโซเบียม

การเข้ารากและการเกิดปม

เมื่อไรโซเบียมพบรากพืชที่เหมาะสมแล้ว จะเพิ่มปริมาณอย่างรวดเร็วที่บริเวณราก เซลล์ของรากพืชจะปล่อยสาร flavanoid หรือ isoflavanoid ไปกระตุ้นกลุ่มของยีนที่ควบคุมการสร้างปม (nodulation genes : nod) ในเซลล์ของไรโซเบียมให้เริ่มผลิตเอนไซม์ ที่เกี่ยวข้องกับการสร้างสาร lipooligosaccharide โดยการควบคุมของ nod gene ทำให้รากพืชเริ่มโค้งงอ ไรโซเบียมเข้าสู่เนื้อเยื่อ
ของรากในส่วนของ cortex โดยการสร้าง infection thread แทรกตัวเข้าไปในรากพืช แบ่งตัว เพิ่มปริมาณอย่างรวดเร็วภายในผนังหุ้มเซลล์ ในขณะเดียวกันเซลล์พืชจะได้รับการกระตุ้นให้เกิดการแบ่งตัวในเนื้อเยื่อชั้นในเพื่อรับ Rhizobium เกิดเป็นปม ภายในปม Rhizobium จะมีรูปร่างเปลี่ยนไปจากเดิม เรียกว่า bacteroid เริ่มผลิต enzyme nitrogenase ที่มีความสำคัญต่อการตรึงไนโตรเจน

ที่มา :
จิระศักดิ์ อรุณศรี. 2544. ชีววิทยาและการใช้ประโยชน์ของเชื้อไรโซเบียม. เอกสารวิชาการ ปุ๋ยชีวภาพ. กลุ่มงานวิจัยจุลินทรีย์ดิน กรมวิชาการเกษตร. หน้า 24-62.
พิกุล หรรษานิมิตกุล. 2544. อิทธิพลของการเปลี่ยนแปลงทางระบบนิเวศต่อประชากรไรโซเบียมในดิน. วิทยานิพนธ์ เพื่อความสมบูรณ์แห่งปริญญามหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์. 111 หน้า.

อ้างอิง :
http://www.dnp.go.th/foremic/fmo/Rhizobium.htm
http://phowiset.igetweb.com/index.php?mo=3&art=332935

ส่งความคิดเห็น