วังหลุม ศูนย์การเรียนรู้เกษตรกรต้นแบบ ทำเองใช้เองเพื่อการพึ่งตนเอง

'วังหลุม'ศูนย์การเรียนรู้เกษตรกรต้นแบบ ทำเองใช้เองเพื่อการพึ่งตนเอง เส้นทางการพัฒนาเพื่อการพึ่งตนเองสำหรับท้องถิ่น แม้ว่าเรื่องเกษตรกรรมจะเป็นหลักใหญ่ใจความ และมีเป้าหมายในเชิงเศรษฐกิจและกายภาพ ทั้งส่งเสริมสุขภาพกายสุขภาพจิต แต่หากปราศจากองค์ความรู้ในการจัดการด้านพลังงานและการผลิตสารสกัดจากธรรมชาติเพื่อใช้งานเอง ก็ยังไม่อาจนับได้ว่าเป็นการพึ่งตนเองอย่างครบวงจร ขณะเดียวกัน การเริ่มต้นพัฒนาสู่ความยั่งยืน ไม่ว่าจะด้านใด เมื่อก้าวเดินอย่างต่อเนื่อง ก็ย่อมจะบรรจบพบกันในทุกด้าน

ที่บ้านเลขที่ 34 หมู่ที่ 8 บ้านเขาบอระเพ็ด ตำบลวังหลุม อำเภอตะพานหิน จังหวัดพิจิตร เป็นแหล่งเรียนรู้ “เกษตรกรต้นแบบเพื่อการพึ่งพาตนเอง” โดยมีจุดเริ่มต้นเช่นเดียวกับเกษตรกรหลาย ๆ คน คือจากปัญหาสุขภาพ อันเนื่องจากสารเคมีตกค้างในร่างกายจากการทำการเกษตร ทำให้เกิดอาการเจ็บป่วยจนต้องไปหาหมอบ่อยครั้ง สังวร ปราโมทย์ จึงคิดว่า จะทำการเกษตรโดยไม่ต้องใช้สารเคมีได้อย่างไร เมื่อได้พูดคุยกับผู้ที่มีความสนใจเหมือนกัน จึงตัดสินใจเดินทางไปศึกษาดูงานเรื่องการผลิตปุ๋ยอินทรีย์เม็ด และได้กลับมาทดลองทำใช้ในกลุ่ม จนกระทั่งประสบความสำเร็จ สามารถลดต้นทุนการทำนาได้ปีละนับหมื่นบาท ขณะที่ผลผลิตก็มีคุณภาพไม่ด้อยกว่าเดิม

เมื่อมีผลงานปรากฏ สังวรก็ได้รับเลือกให้เป็นผู้นำอาสาพัฒนาชุมชน เดินทางไปอบรมเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง และได้นำความรู้มาต่อยอดจากเดิมอีกหลายด้าน อาทิ การเผาถ่านเพื่อเอาน้ำส้มควันไม้, การทำน้ำหมักชีวภาพ, การทำฮอร์โมนชีวภาพ, การทำน้ำหมักไล่แมลง รวมทั้งการเริ่มทดลองใช้พลังงานทดแทนจากบ่อหมักแก๊สชีว ภาพแบบฝาครอบลอย โดยได้รับการสนับ สนุนจากสำนักพลัง งานจังหวัดพิจิตร

“ตอนนี้ทางกลุ่มมีสมาชิกอยู่ 26 คน ก็พยายามที่จะขยายสมาชิกเพิ่มขึ้น โดยไปให้ความรู้เวลาที่มีเวทีประชาคมในแต่ละหมู่บ้าน เกี่ยวกับประโยชน์ของการผลิตสารสกัดต่าง ๆ ใช้เอง ถ้าใครสนใจก็สามารถมาดูงานที่ศูนย์ฯ ได้ตลอดเวลา ซึ่งตอนนี้ที่เราเพิ่งจะผลิตและได้ผลดี คือการทำสารสกัดเพื่อใช้ทาป้องกันยุง เป็นการทำร่วมกับกลุ่มสมุนไพร แต่ระยะเวลาในการป้องกันยุงยังไม่มากพอ ยังต้องพัฒนากันต่อ อีกตัวหนึ่งคือน้ำยาไล่แมลงซึ่งพัฒนาจากสูตรดั้งเดิมในสมัยก่อนที่ใช้ไหลแดง ใช้ใบบอระเพ็ด ใช้ใบสาบเสือ มาไล่แมลง พิสูจน์จากที่ใช้ในนาของผมทั้งหมด 80 ไร่แล้วได้ผลดี” สังวร กล่าว

ด้าน อวด ขวัญวงษ์ หนึ่งในแกนนำผู้ให้ความรู้แก่ชาวบ้าน กล่าวว่า เราตั้งกลุ่มขึ้นเพื่อหวังจะเผยแพร่ความรู้ให้ชาวบ้านนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ โดยเน้นที่การผลิตการพึ่งตนเองและไม่ใช้สารเคมี

“เราใช้ภูมิปัญญาด้านสมุนไพรมาใช้ในการทำยาไล่แมลง โดยเราก็ทดลองทำ ทดลองใช้กันก่อน เมื่อได้ผลแล้วก็จะเผยแพร่ออกไปให้ชุมชนได้ใช้กันอย่างกว้างขวาง ผมอยากจะฝากไว้ให้คิดเกี่ยวกับสิ่งที่เป็นแนวทางในการทำงานของเราก็คือ เอาความดีเป็นแก่นกลางทางชีวิต เอาความคิดเป็นเครื่องช่วยอำนวยผล เอาแรงงานเป็นกลไกภายในตน แล้วทุกคนจะมีค่าราคางาม ครับ”

ด้านสังวรยังกล่าวเพิ่มเติมอีกว่า ที่วังหลุมจะเน้นการทำงานโดยร่วมกันแชร์ความคิด โดยไม่มีใครคิดว่าตัวเองรู้ดีกว่าคนอื่น เพราะแต่ละคนก็ย่อมจะรู้ไม่เท่ากัน

“เราได้ไปดูมาหลาย ๆ ที่ แต่บางที่เขาจะใช้เงินเป็นหลัก พอมีผลประโยชน์เข้ามามันก็เกิดปัญหา แต่ที่นี่เราจะใช้ความคิดเป็นหลัก ใครมีความคิดอะไรดี ๆ ก็มาแบ่งปันกัน อย่างผมเองซึ่งทำปุ๋ยอินทรีย์ปั้นเม็ดมาตั้งแต่ปี 2549 คนอื่นเขามาเห็นเขาก็ยังไม่มั่นใจว่าจะทำได้ผลจริงหรือเปล่า ผมก็ให้ดูได้จากที่ผมทำนา ซึ่งพอหันมาใช้ปุ๋ยทำเอง ก็ช่วยลดการใช้ปุ๋ยเคมีไปได้มากถึงสองหมื่นบาท การทำงานของกลุ่มเราจะใช้วิธีมาร่วมความคิดกัน คือต่างคนต่างรู้มา แต่จะไม่มีใครคิดว่าตัวเองจะรู้ดีที่สุด เพราะแต่ละคนจะรู้ไม่เท่ากัน เราจะไม่เป็นน้ำเต็มแก้ว แต่เราจะเอาความคิดมารวมกัน ช่วยกันดูว่ามันจะเป็นยังไง ดูผลดีผลเสียในแต่ละจุด แล้วนำมาปรับปรุงแก้ไข”

ปัจจุบัน สังวร ในฐานะผู้นำกลุ่มฯ ได้ใช้พื้นที่บ้านของตนเอง เปิดเป็นศูนย์การเรียนรู้เกษตรกรต้นแบบเพื่อการพึ่งตนเอง เปิดให้ชาวบ้านที่สนใจได้เข้ามาเรียนรู้เทคโนโลยีด้านเกษตรกรรมเพื่อการพึ่งตนเองในหลากหลายด้านตามความสนใจ ด้วยองค์ความรู้ที่มีการนำมาใช้จนเห็นผลจริง และด้วยจิตอาสา เผื่อแผ่ความรู้สู่ชุมชน ศูนย์การเรียนรู้ฯ แห่งนี้จึงได้รับการพัฒนาให้เป็นแหล่งเรียนรู้ประจำตำบล โดยการสนับสนุนจากสำนักสนับสนุนสุขภาวะชุมชน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

นับวันความต้องการในการใช้พลังงานจะยิ่งเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ จะดีกว่าไหม หากเราจะสามารถพึ่งตนเองได้ในด้านพลังงาน ถึงแม้จะเป็นเพียงการเริ่มต้น แต่หากมีผู้ประสบความสำเร็จเป็นต้นแบบ เพิ่มจำนวนมากขึ้นเรื่อย ๆ ย่อมสามารถสร้างแนวร่วม ขยายความคิด ขยายการพัฒนาออกไปได้อย่างรวดเร็ว และความยั่งยืนอันเป็นเป้าหมายของเศรษฐกิจพอเพียงย่อมเกิดขึ้นจริงกับทุกชุมชน.

อ้างอิง:www.dailynews.co.th

ส่งความคิดเห็น